عقل چیست؟

امام على علیه السلام :

 اَلْعَقْلُ شَجَرَةٌ

اَصْلُهَا التُّقى

 وَ فَرْعُهَا الْحَیاءُ

وَ ثَمَرَتُهَا الْوَرَعُ

فَالتَّقْوى تَدعو اِلى خِصالٍ ثَلاثٍ:

 اِلَى الْفِقْهِ فِى الدّینِ وَ الزُّهْدِ فِى الدُّنْیا وَ الاْنْقِطاعِ اِلَی اللّه ِ تَعالى

 وَ الْحَیاءُ یَدْعو اِلى ثَلاثِ خِصالٍ:

 اِلَى الْیَقینِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ وَ التَّواضُعِ

 وَالْوَرَعُ یَدْعو اِلى خِصالٍ ثَلاثٍ:

 اِلى صِدْقِ اللِّسانِ وَ الْمُسارَعَةِ اِلَى الْبِرِّوَ تَرْکِ الشُّبُهاتِ؛

عقل، درختى است که ریشه آن تقوا، شاخه هایش حیاء و میوه آن، پارسایى است.تقوا به سه چیز دعوت مى کند: دین شناسى، بى رغبتى به دنیا و دل بستگى به خداوند، وحیا به سه چیز دعوت مى کند: یقین، خوش اخلاقى و تواضع، و پارسایى به سه چیزدعوت مى کند: راستگویى، سرعت و شتاب در نیکى ها و دورى از کارهاى شبهه ناک.

[مواعظ العددیة، ص ۱۶۰]